در طراحی قفسه بندی فروشگاهی، قفسه خود ایستا جایگاه ویژهای دارد. این قفسهها به صورت یک طرفه و دو طرفه قابلیت طراحی دارند؛ و بدون اینکه نیاز به فضای نصب داشته باشند یا اینکه به دیوار پیچ و مهره شوند، روی زمین به شکل پایدار باقی میمانند. این شکل از قفسه فروشگاهی را معمولا در هر مغازه ای میتوانید پیدا کنید. از سوپرمارکتیهای کوچک گرفته تا فروشگاههای زنجیرهای. به همین جهت در این مقاله قصد داریم به صورت گسترده به قفسههای خود ایستا بپردازیم و ببینیم مزایا و معایب این قفسهها چیست و چطور طراحی میشود.
فهرست مطالب
- 1 آشنایی با قفسه خود ایستا
- 2 نحوهی ساخت و طراحی قفسههای خود ایستا
- 3 الف – یک طرفه بودن یا دو طرفه بودن قفسه
- 4 ب – اندازه قفسه خود ایستا
- 5 ج – عمق طبقات قفسه
- 6 د – اتصال طبقههای قفسه
- 7 انواع قفسههای خود ایستا
- 8 قفسه خود ایستای یک طرفه
- 9 قفسه خود ایستای دو طرفه
- 10 بررسی مزایای قفسه خود ایستا
- 11 بررسی معایب قفسه خود ایستا
- 12 جمع بندی
آشنایی با قفسه خود ایستا
قفسه خود ایستا (static shelf) یکی از انواع مختلف قفسه فروشگاهی است؛ که به صورت پایهدار طراحی میشود. این قفسهها نیازی به فضای نصب ندارند و به راحتی روی سطح زمین پایدار میمانند. قفسههای خود ایستا یا همان استاتیک شلفها به دو شکل یک طرفه و دو طرفه قابل ساخت هستند. مهمترین مزیتی که این قفسهها دارند، قابلیت جابجایی راحت و همچنین عدم نیاز به اتصال به دیوار است. این دو مزیت باعث شده تا این شکل از قفسه بندی مورد توجه فروشگاههای متعددی قرار بگیرد. اگر سری به فروشگاههای زنجیرهای یا حتا سوپرمارکتهای کوچک بزنید، مشاهده میکنید که از انواع قفسههای خود ایستا در آنجا استفاده شده است.
ساختمان کلی قفسههای خود ایستا از نمای بیرونی شبیه حرف ال (L) انگلیسی یا حرف تی (T) انگلیسی است؛ که در حقیقت ستونهای نگهدارندهی این قفسه را شکل میدهند. در هر قفسه ممکن است از چند طبقه استفاده شده باشد. در نظر گرفتن تعداد طبقهها در اختیار خریدار بوده و معمولاً قابل تنظیم است. برای اتصال طبقات به سرستونها اغلب از پیچ و مهره یا دستک کمک گرفته میشود. این کار قابلیت زیادی به قفسه خود ایستا میدهد. به نحوی که خیلی راحت میتوانید فاصلهی بین قفسهها و تعداد قفسهها را خودتان تغییر دهید. البته نمونهی دیگری از این قفسهها نیز در بازار موجود است که از جوش نقطهای برای اتصال قفسهها و طبقات در آن استفاده شده است. در این نوع از طراحی دیگر تعداد طبقات قابل تغییر نبوده و پایدار است.
از قفسههای خود ایستا برای نمایش و توزیع محصولات کوچک و نه چندان سنگین استفاده میشود. اگر قرار باشد محصولات سنگینتری روی قفسهها قرار گیرد، یا باید فاصله پایهها کم شود و یا اینکه از ابتدا از ورقههای مقاومتری برای طراحی و ساخت قفسه استفاده گردد.
نحوهی ساخت و طراحی قفسههای خود ایستا
ساخت قفسههای خود ایستا در کارگاههای طراحی قفسه صورت میگیرد. طراحی کلی قفسه خود ایستا تقریباً ثابت بوده و به یک شکل استاندارد تولید میشود. با این همه امکان طراحی طبق خواستهی خریدار نیز برای این قفسههای فروشگاهی وجود دارد. مواردی که در ساخت قفسههای خود ایستا باید در نظر گرفت موارد زیر است:
الف – یک طرفه بودن یا دو طرفه بودن قفسه
قفسههای دو طرفه حالت پایدارتری نسبت به قفسههای یک طرفه دارند و محصولات بیشتری را در معرض نمایش قرار میدهند. قفسههای یک طرفه بیشتر برای کنارههای دیوار و در فروشگاههای کوچک مورد استفاده قرار میگیرد.
ب – اندازه قفسه خود ایستا
قفسههای خود ایستا اغلب در یک اندازهی استاندارد طراحی میشود. با این وجود امکان طراحیهای ویژه نیز وجود دارد. در صورتی که نیازی به افزایش طول قفسهها وجود داشته باشد، باید از پایهها و طبقات مستحکمتری استفاده کرد. به نحوی که زیر بار خم نشده، تغییر شکل ندهد.
ج – عمق طبقات قفسه
عمق طبقات قفسههای خود ایستا میتواند کم و زیاد شود؛ و این مورد نیز در اختیار سفارش خریدار است. نکتهی مهم دربارهی عمق طبقات بحث طراحی طبقات با عمقهای متفاوت است. معمولاً برای اینکه نمایش محصولات جلوهی بهتری داشته باشد، عمق قفسهها را از پایین به بالا کم میکنند. به شکلی که طبقه پایین بیشترین عمق را داشته و بالاترین طبقه دارای کمترین عمق باشد. (طبقه پایین قفسهها اصطلاحاً استارتر یا بیس نیز نامیده میشود.)
د – اتصال طبقههای قفسه
جهت اتصال طبقات به پایههای قفسه معمولاً از اتصال پیچ و مهره استفاده میشود. البته در نمونههای تازهتر این کار به کمک دستک یا اصطلاحاً براکت نیز انجام میگیرد. در این شیوه از اتصال، بر روی پایه سوراخهایی وجود دارد؛ که شیارهای طراحی شده بر روی براکت داخل این سوراخها فرو رفته، استحکام لازم را به ساختار قفسه میدهد.
انواع قفسههای خود ایستا
دستهبندی قفسههای خود ایستا به طور معمول بر اساس نوع چیدمان محصولات صورت میگیرد. به همین جهت این قفسهها را به دو دستهی اصلی قفسه خود ایستای یک طرفه و قفسه خود ایستای دو طرفه تقسیم بندی میکنند.
قفسه خود ایستای یک طرفه
همینطور که از اسم قفسههای یک طرفه مشخص است، چینش محصولات در این قفسهها فقط در یک سمت صورت میگیرد. به همین خاطر بهترین مکان برای نصب آنها کنارههای فروشگاه یا کنج دیوارهاست. البته فراموش نکنید که نیازی به سوراخ کردن دیوار نخواهید داشت. ویژگیهای کلی قفسه یک طرفه به شرح زیر است:
فضای نصب آنها در کنار دیوار یا کنج دیوار است.
ارتفاع طبقات این قفسهها قابل تنظیم است.
عرض استاندارد این طبقات بین 25 تا 50 سانتیمتر در نظر گرفته میشود. همچنین امکان استفاده از عرضهای متفاوت نیز وجود دارد.
معمولاً از ورقههای گالوانیزه یا امدیاف برای ساخت آنها استفاده میشود.
در فروشگاههای متنوعی قابلیت استفاده دارند؛ البته نباید محصولات سنگین را روی آنها قرار داد.
قفسههای خود ایستا فضای لازم برای نصب اکسسوریهای اضافه مثل اتیکت قیمت، نرده و گارد محافظ و … را دارد.
قفسه خود ایستای دو طرفه
طراحی دیگری که برای قفسههای خود ایستا صورت میگیرد، طراحی به شکل دو طرفه است. در این نوع از طراحی دیگر نمیتوانید قفسه را کنار دیوار قرار دهید. بلکه فضای نصب این قفسهها بخشهای میانی فروشگاه خواهد بود. ویژگیهای اصلی شلف دو طرفه یا قفسه وسط فروشگاهی موارد زیر است:
- نصب قفسههای دو طرفه به آسانی صورت میگیرد و نیازی به پیچ و مهره یا تجهیزات به خصوصی ندارد.
- قابلیتهای استفادهی فراوانی داشته و در فروشگاههای زیادی قابل استفاده است.
- ارتفاع طبقات این قفسهها از هر دو طرفه قابل تنظیم است.
- عرض استاندارد برای طبقهها بین 25 تا 50 سانتیمتر است. همچنین ممکن است از عرضهای ناهمگون برای نمایش بهتر
- محصولات استفاده شود.
- فضای لازم برای نصب اکسسوریهای اضافه را دارد.
بررسی مزایای قفسه خود ایستا
حال که با ساختمان و ساختار کلی قفسه خود ایستا آشنا شدیم، میتوانیم با نگاه دقیقتری به بررسی مزایا و معایب آن بپردازیم. فهرست زیر مهمترین مزایای قفسههای خود ایستا برشمرده میشود.
- نصب آسان: قفسه خود ایستا به نحوی طراحی شده که خریدار نیز به راحتی میتواند آن را نصب کرده، در فضای فروشگاه مورد استفاده قرار دهد.
- تنظیم تعداد طبقات و فاصلهی بین آنها: این ویژگی اگرچه به نظر ساده میرسد، اما مزیت مهمی برای فروشگاههای سوپرمارکتی و زنجیرهای است.
- امکان در نظر گرفتن سیستم روشنایی: اگر نیاز به سیستم روشنایی و نورپردازی در فضای فروشگاهی خود داشته باشید، در طراحی این قفسهها نیز میتوانید آن را تعبیه کنید و جلوهی بهتری به محصولات خود بدهید.
- قابلیت اتصال نرده محافظ: برای برخی از محصولات که امکان ریزش آنها وجود دارد، میتوانید از نردههای محافظ کمک بگیرید. این نردهها روی هر طبقه و پایهها سوار میشوند.
- امکان نصب اتیکت قیمت: در فروشگاههای زنجیرهای لازم است تا تمامی محصولات اتیکت قیمت داشته باشند. قفسههای خود ایستا خیلی راحت این امکان را در اختیار شما قرار میدهد.
- طراحی در رنگها و طرحهای متفاوت: قفسههای خود ایستا را میتوانید در رنگی که مناسب فضای داخلی فروشگاه خودتان است سفارش دهید. همچنین از طرحهای خاص این قفسهها نیز میتوانید کمک بگیرید.
جهت آشنایی بیشتر با اصول و قواعد رنگبندی قفسههای فروشگاهی این مقاله را نیز مطالعه کنید.
بررسی معایب قفسه خود ایستا
مشخص است که در کنار مزایایی که نام بردیم، قفسه خود ایستا دارای معایبی نیز هستند. در فهرست زیر برخی از معایب این قفسهها را مشاهده میکنید.
- استحکام پایین: از قفسههای خود ایستا برای نمایش محصولات سنگین نمیتوانید استفاده کنید.
- محدودیتهای فضای نسب: قفسههای خود ایستای یک طرفه را لازم است در کنار دیوارهها قرار دهید و قفسههای دو طرفه نیز نیاز به فضای بین فروشگاهی دارد؛ که گاهی اوقات محدودیتهایی را به وجود میآورد.
- تاب برداشتن در طول زمان: در صورتی که محصولات نیمه سنگین و سنگینی را روی قفسههای خود ایستا قرار دهید، به مرور زمان طبقات آن خم شده، اصطلاحاً تاب برمیدارد؛ که ممکن است باعث بروز مشکلاتی شود.
جمع بندی
قفسه خود ایستا یکی از طراحیهای ساده، اما کاربردی در طراحی قفسه بندی فروشگاهی است. نصب آسان، سهولت دسترسی به محصولات، کاربردهای متعدد، استفادهی بهینه از فضای فروشگاه، تمیزکاری راحت و مواردی از این دست جزء مزیتهای قفسههای خود ایستا برشمرده میشود؛ و به همین خاطر اغلب طراحیهای فروشگاهها اعم از قفسه بندی میوه فروشیها، طراحی و دکوراسیون هایپرمارکتها، قفسه بندی لوازم یدکیها و … تمایل بالایی به استفاده از این نوع قفسه بندی دارند.
قفسههای خود ایستا در دو شکل یک طرفه و دو طرفه ساخته میشوند. قفسههای یک طرفه را باید در کنار دیوارهای فروشگاه یا فضاهای مرده نصب کرد. در حالی که قفسههای دو طرفه در فضای داخلی فروشگاه نصب میشوند. مهمترین مزیت این قفسهها عدم نیاز به پیچ و مهره یا پایههای خاص برای نصب است.