هواگیری فن کویل‌ها از جمله اقداماتی است که باید در زمان تعمیر یا راه اندازی مجدد آن انجامش داد تا از اتفاقات بعدی جلوگیری گردد. فن کویل‌ها از جمله دستگاه‌های تهویه مطبوعی هستند که از آنها هم برای گرمایش و هم سرمایش استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها جایگزین خوبی برای شوفاژها یا همان رادیاتورها به حساب می‌آیند. به شکلی که به کمک آنها می‌توان دمای محیط را به شکل خوبی کنترل کرد. فن کویل ها انواع مختلفی دارند و مسئلۀ هواگیری در هر کدام از این دسته‌ها با کمی تغییرات جزئی مشابه است. در این مقاله قصد داریم دربارۀ نحوه هواگیری انواع فن کویل سقفی و زمینی و اهمیت آن صحبت کنیم.
آشنایی با ساختمان فن کویل‌ها
برای اینکه به شکلی ساده بتوانید عمل هواگیری انواع فن کویل ها را انجام دهید، لازم است از قبل یک شناخت نسبی از این دستگاه های تهویه مطبوع داشته باشید. تمامی فن کویل‌های موجود در بازار جدا از نوع و مدل آن تقریباً به یک شکل طراحی شده‌اند و دارای ساختمان ثابتی هستند. همین طور که از اسم این دستگاه‌ها برمی‌آید، یک فن کویل به طور کلی از دو بخش ساخته شده است. بخش فن دستگاه که وظیفۀ آن مکش جریان هوا و سپس پرتاب دوبارۀ هوای مکیده شده به درون اتاق است و بخش کویل دستگاه که عمل انتقال حرارت به واسطۀ آن انجام می‌گیرد. این دو بخش در کنار برخی تجهیزات فنی و مهندسی با هم جفت شده و عمل گرمایش یا سرمایش محیط را امکان پذیر می‌کنند. اجزای اصلی یک فن کویل (فارغ از نوع و مدل دستگاه) شامل موارد زیر می‌شود:
- بدنۀ اصلی دستگاه
- فن یا دمندۀ دستگاه
- کویل حرارتی دستگاه
- سیستم فیلتراسیون فن کویل
- شیر یا پیچ هواگیری
- کلید سلکتور
- و …
اهمیت هواگیری فن کویل ها در چیست؟
عمل گرمایش یا سرمایش محیط در فن کویل‌ها به کمک یک کویل حرارتی انجام می‌گیرد. در حقیقت برای مثال در زمان سرمایش، جریان آب سرد در داخل این کویل حرارتی به گردش در می آید. به صورت همزمان فن دستگاه نیز شروع به کار کرده و جریان هوای موجود در هوا را به داخل فن کویل مکیده و در تماس با کویل حرارتی قرار می‌دهد. به خاطر اختلاف دمایی که بین جریان هوا و آب موجود در کویل حرارتی وجود دارد، دمای هوا پایین آمده و دوباره آمادۀ ورود به محیط می‌شود. همین عمل در زمان گرمایش نیز صورت می‌گیرد.
مسئله اما اینجاست که اگر کویل حرارتی به درستی کارش را انجام ندهد، فرایند گرمایش یا سرمایش محیط مختل شده و گفته می‌شود که دستگاه خراب است. البته این مشکل می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از رسوب زدگی کویل حرارتی گرفته تا ورود هوا به داخل کویل. که در این میان، هوا گرفتن فن کویل اتفاق مرسوم‌تری به حساب می‌آید. به همین خاطر است که معمولاً وقتی از فن کویل برای مدت زیادی استفاده نمی‌شود، پیش از راه اندازی مجدد آن پیشنهاد می‌گردد که فن کویل را هواگیری کنید.
مشکلاتی که نفوذ هوا به درون فن کویل ممکن است پیش بیاورد چیست؟
شاید برایتان سؤال شده باشد که اگر مقداری هوا به هر شکلی وارد کویل حرارتی دستگاه فن کویل سقفی و دیواری شما شود، چه مشکلی را به وجود می‌آورد. اصلاً چه دلیلی وجود دارد که عمل هواگیری فن کویل های سقفی و دیواری را باید به صورت مستمر و در زمان‌های مشخصی انجام داد؟
بهترین جواب و نخستین جواب به این پرسش، بهبود عملکرد دستگاه است. زمانی که فن کویل شروع به کار می‌کند، باید به صورت کامل در داخل آن آب یا بخار آب جریان داشته باشد. ( در برخی از موارد پای سیال دیگری مثل ترکیبات فریونی نیز به میان می‌آید.) اگر به دلیلی مثل سوراخ شدن کویل یا بخش‌های دیگری از دستگاه جریان هوا وارد کویل شود، می‌تواند جریان سیال را مختل کند. این مسئله در ابتدا با کند شدن جریان سیال موجود در کویل خودش را نشان می‌دهد. اما به مرور می‌تواند باعث مشکلات دیگری مانند خوردگی سطوح فلزی کویل، رسوب زدگی کویل و حتی رخ دادن برخی از واکنش‌های شیمیایی شود.
با توجه به اینکه جریان آب جاری در کویل‌های دستگاه معمولاً آب شهری است، بروز چنین مشکلاتی چیز عجیبی هم نیست. آب شهر نیز دارای املاح و عناصر معدنی بسیاری است که می‌تواند روی دستگاه‌های صنعتی تأثیر منفی بگذارند.
هرکدام از این موارد گفته شده، درابتدا عملکرد دستگاه را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ ولی در درازمدت می‌تواند منجر به از کار افتادن کل سیستم فن کویل شما شود.
آشنایی با عمل هواگیری در فن کویل ها
اغلب شرکت‌های تولید کنندۀ فن کویل برای هواگیری کویل‌های حرارتی مکان مشخصی را تعریف کرده‌اند. در مدل‌های قدیمی این دستگاه‌های تهویۀ مطبوع عمل هواگیری به کمک باز کردن پیچ هواگیری انجام می‌شد. اما امروزه در بیشتر مدل‌های فن کویل از یک شیر هواگیری استفاده شده است که این کار را برای خریداران ساده‌تر می‌کند. به کار گرفتن شیر هواگیری این عمل را به قدری ساده کرده است که خود خریدار می‌تواند هواگیری فن کویل را انجام دهد و دیگر نیازی به مراجعۀ تعمیرکار نباشد.
پیچ یا شیر هواگیری در مدل‌های متفاوت فن کویل‌ها ممکن است در محل متفاوتی نصب شده باشد. برای اینکه متوجه شوید شیر هواگیری فن کویل شما کجای دستگاه قرار دارد، بهتر است به سراغ دفترچه راهنمای فن کویل بروید و نقشۀ قطعات دستگاه را ببینید. هواگیری دستگاه در برخی از مدل‌ها مثل فن کویل های سقفی ممکن است با قدری دشواری همراه باشد. با این حال کاری نیست که خودتان نتوانید از پس آن برآیید.
آموزش هواگیری دستی فن کویل ها
برای هواگیری پس از اینکه محل نصب شیر یا پیچ هواگیری را پیدا کردید، باید اطمینان حاصل کنید که جریان آب (یا سیال) تا پیش از ورود به کویل برقرار است. برای مثال اگز از سیستم پکیج برای گرمایش خانه بهره می‌برید، مطمئن شوید که پکیج به درستی کار می‌کند و جریان آّب گرم تا پیش از ورود به کویل حرارتی فن کویل با قطعی روبرو نشده است. پس از آن به سراغ شیر هواگیری دستگاه بروید. با دقت شیر یا پیچ مورد نظر را باز کنید و اجازه دهید جریان آب از دستگاه خارج شود. با لمس لوله‌های کویل می‌توانید مطمئن شوید که جریان آب در کویل برقرار شده است. حال باید به قدری صبر کنید که جریان آب خروجی از کویل به شکل پایداری برسد. سپس می‌توانید دوباره شیر (پیچ) هواگیری را ببندید. اگر فن کویلتان دارای سینی درین است در این مرحله مشکلی ندارید، زیرا آبی که از شیر خارج می‌شود در سینی درین سرازیر می‌شود؛ اما برخی از فن کویل‌ها دارای سینی درین نیستند و عمل هواگیری آنها ممکن است باعث کثیف کاری محیط شود. برای حل این مشکل در مدل‌هایی که از شیر بهره می‌برند می‌توانید از یک شلنگ برای انتقال آب به محل دیگری استفاده کنید. برای مدل‌های پیچی نیز به یک تشت نیاز خواهید داشت.
نکات حائز اهمیت در هواگیری فن کویل ها
- گاهی ممکن است جریان آب خروجی از فن کویل به شکل پایدار در نیاید که در این صورت به این معناست که احتمالاً کویل حرارتی دستگاه دچار رسوب زدگی شده و مسدود شده است. اگر با چنین مسئله‌ای روبرو شدید، باید به سراغ یک تعمیرکار بروید تا داخل کویل را به کمک اسید غلیط شست‌وشو دهد.
- در برخی از سیستم‌های سرمایشی در داخل فن کویل ممکن است از سیال دیگری جاری باشد. در این صورت کار هواگیری دستگاه را باید به تعمیرکاران بسپارید و اجازه دهید تا تعمیرکاری مجرب کار هواگیری دستگاه را انجام دهد.
- اگر پس از عمل هواگیری بهبودی در عملکرد دستگاه فن کویل مشاهده نکردید، به این معناست که مشکل از جای دیگری است. برای مثال این امکان وجود دارد که مسیر کویل مسدود شده باشد. یا اینکه فن دستگاه به درستی کار نکند. در این موارد بهترین کار رفتن به سراغ تعمیرکاران مجاز است.
- در مدل‌هایی که دارای شیر هواگیری نیستند و باید هواگیری را به وسیلۀ باز کردن پیچ انجام داد، باید مکان نصب دستگاه به شکلی باشد که به پیچ دستگاه دستری کامل داشته باشید. این مسئله موضوعی است که در زمان نصب دستگاه باید به آن توجه کرده باشید.
- در مدل‌هایی که از شیر هواگیری استفاده شده است، عمل هواگیری به دو شکل اتوماتیک و دستی انجام می‌شود. در نمونه‌های اتوماتیک آموزش‌های لازم برای هواگیری در دفترچۀ راهنمای فن کویل موجود است.
- در برخی از مدل‌های موجود در بازار ممکن است شیر هواگیری روی هر دو شیر اصلی کویل حرارتی دستگاه نصب شده باشد.
- در مدل‌های سقفی فن کویل‌ها انجام هواگیری را باید با دقت بیشتری انجام داد. زیرا نشتی سینی درین یا عدم تسلط در تخلیۀ آب می‌تواند منجر به ریختن آب داخل فن کویل بر روی سقف کاذب شود.
جمع بندی
در فن کویل‌ها از یک کویل حرارتی به منظور سرمایش و گرمایش محیط استفاده می‌شود. در صورتی که می‌خواهید از فن کویل خود در سالیان دراز بهره ببرید، لازم است برخی نکات را در زمان راه اندازی مجدد دستگاه رعایت کنید. از جمله اینکه بهتر است عمل هواگیری کویل حرارتی را پیش از راه اندازی مجدد یک فن کویل انجام دهید. عدم هواگیری کویل می تواند روی عملکرد فن کویل اثر منفی بگذارد و به مرور زمان در اثر تماس مستمر آلیاژهای فلزی کویل حرارتی با جریان سیال و هوا با مشکلاتی مثل خوردگی لوله‌های کویل و رسوب زدگی آن روبرو شوید. هواگیری فن کویل‌ها معمولاً به کمک یک شیر هواگیری یا در نمونه‌های قدیمی‌تر به کمک پیچ هواگیری انجام می‌شود. اگر پس از هواگیری دستگاه احساس کردید که فن کویلتان عملکرد مناسبی ندارد، به این معناست که مشکل از جای دیگری است و بهتر است به سراغ یک تعمیرکار مجرب بروید.
