شیر انبساط یا اکسپنشن ولو چه کاربردی دارد؟

منبسط شدن در تمامی دستگاه‌های برودتی و سردکننده و تهویه‌ای اعم از سردخانه صنعتی، چیلر های تراکمی و چیلر های جذبی، یخچال صنعتی و یا کولر های گازی به معنای کم شدن حرارت مایع مبرد است که با توجه به مبردهای خاص همچون R22-R134-R404-R410-R12,… منجر به کاهش دمای قابل ‌توجهی می‌شود. با فرایند منبسط کردن آشنا شدیم، حال می‌خواهیم با وسیله‌ای که این فرایند را در سیستم انجام می‌دهد، آشنا شویم. شیر انبساط یا اکسپنشن ولو (Expansion valve) که با نماد EXP نمایش داده می‌شود، یکی از ارکان اصلی سیستم تبرید است – که شامل دستگاه‌هایی همچون کمپرسور، اواپراتور، کندانسور و خود این قطعه می‌شود. نکته جالب در سیستم‌های کم‌ظرفیت از لوله مویین که یک نوع اکسپنشن ساده می باشد، استفاده می شود. به طور ساده وظیفه این قطعه، تزریق گاز یا مبرد به اواپراتور و کم و زیاد کردن آن در سیستم‌های برودتی است. در کتب اصول تبرید، این قطعه را اینگونه تقسیم‌بندی کرده‌اند :

• لوله مویین (Capillary tube)
• شیر انبساط اتوماتیک (Automatic expansion valve)
• اکسپنشن ولو ترموستاتیکی (Thermostatic expansion valve)
• شیر انبساط الکتریکی (Thermostatic expansion valve)

مطالعه این مقاله را نیز به شما توصیه می کنیم : سردخانه صنعتی چیست؟

شیر انبساط ترموستاتیک چیست؟

پرکاربردترین قطعه انبساطی در سیستم های برودتی متوسط و بزرگ، اکسپنشن ولو ترموستاتیکی می باشد که در سیستم های تبرید با تغذیه مستقیم از اواپراتور و به صورت خشک کاربرد دارد.

قطع به یقین یکی از معتبرترین برندهایی که در این حوزه فعالیت می کند، دانفوس است که شیرهای انبساطی با کیفیت بالا تولید می کنند. در کنار این برند، شرکت های دیگری نیز نظیر الکو و امرسان فعالیت دارند؛ بگونه ای که هر در بازار این قطعه، هر جا سخن از اکسپنشن ولو به میان بیاید، ناخودآگاه ذهن ها به سمت شیر انبساط ترموستاتیک دانفوس هدایت می شود.

در اکسپنشن‌های استاتیکی و لوله مویی با تغییر دبی مبرد مقدار فشار نیز تغییر می‌کند که این معضل در شیر های انبساط ترموستاتیکی مرتفع گردیده است. ماحصل این فرایند این است اول فشار در سیستم برودتی بعد از اکسپنشن کاهش می‌یابد و دوم اینکه عمل سوپر هیت را در سیستم ثابت نگه می‌دارد.

قطعات تشکیل‌دهنده اکسپنشن ولو ترموستاتیکی

• بدنه اصلی اکسپنشن
• دیافراگم اکسپنشن ولو
• لوله ورود مبرد از کندانسور به اکسپنشن ولو
• سوزن
• فنر کنترل سوپر هیت
• لوله خروج مبرد از اکسپنشن ولو به اواپراتور
• سنجاق نگه‌دارنده
• حباب حرارتی

نکته : در اکسپنشن ولو ها از سایز بدنه پنج TE5 به بالا از پایه استفاده می‌شود که به Valve body معروف است. ولو بادی‌ها در دو نوع اتصال جوشی و مهره‌ای موجود می‌باشند. سایز ولو بادی‌های شیرهای انبساط دانفوس عبارتند از: TE5-TE12-TE20-TE55,…

انواع شیر انبساط ترموستاتیکی

این قطعه در دو نوع تولید می شود : ساده و MOPدار. اکسپنشن ولو MOP دار یا Maximum Operating Pressure نوعی شیر انبساط است که در تونل های انجماد کاربرد دارد، نحوه عملکرد آن نیز بدین صورت است که با محدود کردن فشار اواپراتور در زمان شروع به کار سیستم، از ایجاد فشار زیاد در هنگام استارت بر روی کمپرسور جلوگیری می‌کند؛ در حالیکه اگر از شیر انبساط معمولی استفاده شود، در ابتدای کارکرد کاملا باز شده و فشار زیادی به کمپرسور وارد می‌گردد. در آخر لازم است به این نکته نیز اشاره کنیم که این اکسپنشن‌ها با نماد MOP و محدوده دمای کارکرد نشان داده می‌شود.

خواندن این مقاله نیز شاید برایتان مفید باشد : یخچال فروشگاهی و انواع آن

نکاتی جهت انتخاب یک اکسپنشن ولو مناسب

در تعیین و محاسبه سایز اکسپنشن ولو مناسب، دو عامل اصلیِ 1- مقدار بار برودتی و تناژ سردخانه و 2- مبرد استفاده شده در سیستم برودتی و یا سردخانه مهمترین نقش را ایفا می‌کنند.

اگر بخواهیم سوپر هیت را تغییر دهیم و مجدد تنظیم کنیم، با پیچ تنظیم سوپر هیت که روی بدنه اکسپنشن ولو قرار دارد، می‌توانیم این کار را انجام می‌دهیم. نحوه انجام آن نیز به این صورت است که با چرخاندن پیچ تنظیم در جهت عقربه‌های ساعت شیر بسته‌تر شده و سوپر هیت افزایش می‌یابد. وظیفه کنترل ظرفیت سیستم سردخانه صنعتی و… بر عهده کنترل ظرفیت کمپرسور می باشد.در صورتی که کنترل ظرفیت سیستم توسط شیر انبساط کاملا اشتباه می باشد