از روش‌های لوله‌کشی فن کویل چه می‌دانید؟

فن کویل یکی از پر استفاده‌ترین تجهیزات تهویه مطبوع و ایرکاندیشن است، که علاوه بر آنکه دارای مدل‌ها و طراحی‌های مختلفی است – که می‌تواند انواع نیازها را برطرف کند – قابلیت سرمایش و گرمایش را هم دارد. برای تامین آب سرد و گرم، باید لوله ‌کشی فن کویل به طور صحیح انجام شود. در این مقاله قصد داریم به بررسی لوله کشی فن کویل و انواع آن پردازیم.

فن کویل

فن کویل – به انگلیسی Fan Coil – یکی از تجهیزات تهویه مطبوع است که وظیفه اصلی آن ایجاد جریان هوا با دمای مطلوب می‌باشد. از این دستگاه هم به منظور سرمایش و هم به منظور گرمایش می‌توان استفاده کرد. از فن کویل می‌توان در منازل مسکونی، مجتمع‌های آپارتمانی، تجاری و صنعتی، سالن‌های ورزشی، سالن‌های همایش، کارگاه‌های تولیدی و … بهره برد.

فن کویل مدل‌های بسیار مختلفی دارد که به می‌توان بسته به شرایط محیطی که مد نظر است از آن‌ها استفاده کرد. به عنوان مثال فن کویل زمینی که به طور مستقل بر روی زمین قرار می‌گیرد، فن کویل دیواری که بر روی دیوار نصب می‌شود، فن کویل سقفی که در داخل سقف نصب می‌شود، فن کویل کانالی که از یک واحد فن کویل به چند فضای مجزا کانال ‌کشی می‌شود و ….

اساس کار تمام فن کویل‌ها مشابه یکدیگر است. به طور ساده یک فن وظیفه ایجاد جریان هوا را برعهده دارد. یک کویل نیز بین آب و هوا تبادل حرارتی برقرار می‌کند. آب کویل بر حسب نیاز می‌تواند سرد باشد که از چیلر به منظور برودت محیط تامین می‌شود، یا می‌تواند گرم باشد که از بویلر موتورخانه یا پکیج به منظور گرمایش محیط تامین می‌شود.

با ورود آب به داخل کویل و عبور جریان هوا از آن، بین آب و هوا انتقال حرارت صورت گرفته و دمای هوا به نقطه مطلوب می‌رسد، و هوای مطبوع به سمت فضای مد نظر منتقل می‌شود.

لوله کشی فن کویل

همان طور که دیدیم، فن کویل برای تامین بار گرمایشی و یا سرمایشی خود نیاز به آب با دمای مناسب دارد. این آب توسط دستگاه‌های دیگری مثل چیلر و مینی چیلر برای آب سرد و بویلر موتورخانه یا پکیج برای آب گرم تامین می‌شود.

انتقال آب توسط لوله‌کشی فن‌کویل صورت می‌گیرد و این امکان را به کاربر می‌دهد که بتواند از فن کویل هم برای سرمایش و هم برای گرمایش استفاده کند. لوله‌کشی فن‌کویل بر دو نوع است، که در ادامه این مقاله به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

فن کویل‌ها از نظر نوع سرمایش و گرمایش به دو نوع تقسیم می‌شوند:

• فن کویل دو لوله‌ای
• فن کویل چهار لوله‌ای

تفاوت این دو نوع لوله‌کشی فن‌کویل، نحوه انتقال آب مورد استفاده در آن است. همین طور که اشاره شد آب گرم و آب سرد مورد نیاز در فن کویل توسط دو دستگاه متفاوت و مستقل تامین می‌شود. برای واضح‌تر شدن موضوع یک ساختمان چند طبقه را در نظر بگیرید. یک واحد چیلر و یک واحد موتورخانه مرکزی به ترتیب آب سرد و آب گرم را تامین می‌کند. هر طبقه از این ساختمان دارای یک فن کویل مستقل است. حال بر حسب اینکه کنترل ورودی آب، یعنی تعیین آنکه آب گرم به فن کویل منتقل شود یا آب سرد، به نوع لوله‌کشی فن‌کویل بستگی دارد. در ادامه به بررسی هر یک از انواع لوله کشی فن کویل می‌پردازیم.

لوله کشی فن کویل دو لوله‌ای

در این نوع از لوله‌کشی فن‌کویل، تنها از دو لوله استفاده می‌شود. یک لوله برای ورود آب به فن کویل و دیگری برای خروج آب. گرم یا سرد بودن آب بستگی به آن دارد که این خط لوله به چه دستگاه متصل شود. اگر لوله کشی فن کویل به چیلر متصل شده باشد آب ورودی به آن خنک بوده و فن کویل در حالت سرمایشی است. در صورتی که لوله ‌کشی فن کویل به بویلر متصل شده باشد آب ورودی گرم و فن کویل در حالت گرمایشی خواهد بود.

حال به مثال آپارتمان گفته شده باز گردیم. تعیین آنکه لوله کشی فن کویل هر واحد به کدام دستگاه (چیلر یا بویلر) متصل شود، تحت کنترل کاربر نبوده و در واحد مرکزی ساختمان تنظیم می‌شود. به عبارتی اگر لوله کشی فن کویل به چیلر مرکزی متصل شود، فن کویل ‌های تمامی واحد‌ها در حالت سرمایشی است. و در صورتی که به موتورخانه متصل شود، فن کویل‌ های تمامی واحد‌ها در حالت گرمایشی است.

این روش یکی از پرکاربردترین روش‌هاست که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه بوده و راندمان مناسبی دارد. اما این روش یک عیب دارد. باز هم به مثال ساختمان بر گردیم، اگر در شرایطی یکی از واحدها بخواهد از حالت سرمایشی فن کویل استفاده کند و یکی دیگر از واحد‌ها نیاز به گرمایش داشته باشد چه؟ با استفاده از روش دو لوله‌ای این امکان وجود ندارد، ولی راه حل این مشکل، لوله کشی فن کویل به روش چهار لوله‌ای است.

لوله کشی فن کویل چهار لوله‌ای

برای آنکه واحد‌های مختلف فن کویل متصل به چیلر و بویلر مشترک، بتوانند به طور هم‌زمان و مستقل از یکدیگر از حالت‌های سرمایشی و گرمایشی استفاده کنند، از لوله‌کشی چهار لوله‌‌ای فن‌کویل استفاده می‌شود.

همان طور که از نام آن پیداست دو جفت خط لوله به فن کویل می‌رسد. یک جفت لوله خطوط رفت و برگشت چیلر برای تامین آب سرد و یک جفت خط لوله برای تامین آب گرم فن کویل. به این ترتیب در آن واحد برای تمامی فن کویل‌ها آب گرم و سرد تامین شده و انتخاب آن بر عهده کاربر است.

با تنظیم فن کویل بر روی حالت گرمایش یا سرمایش، آب با دمای متناسب وارد فن کویل شده بار برودتی یا حرارتی متناسب تامین می‌شود، با این شیوه، کنترل حالت هر واحد مستقل از دیگر واحد‌هاست.

این روش نسبت به روش دو لوله‌ای هزینه‌بر تر بوده و پیچیدگی‌های خاص خود را دارد اما به علت راحتی کاربر روش محبوبی است.

جمع‌بندی

فن کویل به علت آنکه هم به عنوان سیستم سرمایشی و هم به عنوان سیستم گرمایشی با عملکرد مناسبی قابل استفاده است به یکی از تجهیزات پرکاربرد در سیستم‌های تهویه مطبوع بدل شده است. یکی از مسائل مهم در این مورد، نحوه لوله کشی فن کویل است. در این مقاله به دو روش رایج لوله ‌کشی فن کویل پرداختیم و مزایا و معایب هر یک را بیان کردیم. امیدواریم از این مقاله لذت برده باشید.