برای دریافت کد تخفیف یک میلیون ریالی مشخصات خودتان را وارد کنید
شاید با خودتان بگویید دوست دارم یک کسب و کار جمع و جور برای خودم دست و پا کنم. چه چیزی بهتر از یک سوپر مارکت! اما تا چه حد می‌توان روی درآمد سوپر مارکت حساب کرد؟ مدیریت سوپر مارکت آسان است یا سخت؟
اگر جزء افرادی هستید که فکر راه‌اندازی چنین تجارتی به سرتان زده حتماً این مطلب را بخوانید.
واقعیت‌هایی درباره درآمد سوپرمارکت
شاید شما هم جزء افرادی باشید که با یک تصور رویایی راجع به درآمد سوپر مارکت، حداقل برای یک بار هم که شده به فکر راه‌اندازی این کسب و کار افتاده باشید. مثلاً وارد یک هایپر مارکت بزرگ و معروف با صدها قلم جنس متنوع شده‌اید و جمعیت زیادی مشتری مشتاق خرید را دیده‌اید. بعد با یک حساب سرانگشتی درآمدی میلیونی را برای آن پیش‌بینی کرده‌اید. با دیدن این صحنه و تصور درآمد سوپر مارکت ناگهان تصمیم به باز کردن یک سوپر مارکت در محله‌ی خودتان گرفته‌اید. شما تصور می‌کنید که می‌توانید با فروش چند قلم مواد غذایی، نه به اندازه هایپر مارکتی که هوش از سرتان ربوده، اما به اندازه‌ای که بتوانید زندگی خودتان را بچرخانید روی آن حساب کنید.
اما فکر می‌کنید برآیند شما از آن چه که در ذهنتان می‌گذرد چقدر با واقعیت موجود همخوانی دارد؟ آیا درآمد سوپر مارکت رویایی شما به اندازه تصوری که از آن دارید واقعی است؟
در این مقاله می‌خواهیم راجع به اینکه درآمد سوپر مارکت چقدر است صحبت کنیم. این که چه عواملی در میزان درآمد سوپر مارکت‌ها مؤثر است. اصلاً فرق سوپر مارکت با بقالی در چیست؟ در سوپر مارکت قرار است چه چیزهایی عرضه شود که به درآمد سوپر مارکت هر چه بیشتر کمک کند.
برای رسیدن به پاسخ تمامی این سؤال‌ها، شاید بهتر باشد ابتدا مختصری درباره‌ی سوپر مارکت، این تجارت محبوب صحبت کنیم.
سوپر مارکت (Super Market) عبارتی است که از زبان انگلیسی آمده است. عبارتی که برگرفته از دو کلمه‌ی (Super) به معنای “فراتر از” و (Market) به معنای “بازار” است. یعنی فراتر از بازار، که منظور آن فراتر از بازار سنتی است.
مفهوم سوپر مارکت در بین عموم مردم به عنوان فروشگاه‌های بزرگ مواد غذایی جا افتاده است. اما در واقع سوپر مارکت، شاخه‌هایی از زنجیره‌های بزرگ خرده فروشی عمومی محسوب می‌شوند که به جای تمرکز بر یک کالای خاص، کالاهای متنوعی که جزیی از مایحتاج روزانه مردم است، از مواد غذایی و لوازم بهداشتی گرفته تا پوشاک و لوازم تحریر را در قفسه‌ها برای مشتریان به صورت سلف سرویس (یعنی توسط خود مشتری از قفسه فروشگاهی برداشته می شود) ارائه می‌دهند. و شاید به همین دلیل است که درامد سوپر مارکت از دید عموم، درآمدی تضمین شده و همیشگی است.
و اما یکی نکاتی که در مورد سوپر مارکت وجود دارد و به نوعی وجه تمایز آن از سایر فروشگاه‌ها است، تمرکز سوپر مارکت‌ها بر فروش انواع مختلف مواد غذایی است. به نحوی که حداقل 75 درصد محصولات یک سوپر مارکت به کالاها و صنایع غذایی اختصاص دارد. در مقایسه می‌توان گفت سوپر مارکت‌ها از بقالی‌ها بزرگتر و از هایپر مارکت‌ها و سنتر مارکت‌ها کوچکتر هستند.
اگرچه اصطلاح “سوپر مارکت” واقعیت‌هایی را پوشش می‌دهد که ممکن است از یک کشور به کشور دیگر متفاوت باشد. اما به طور کلی فروشگاه‌های سلف سرویس با تمرکز اصلی بر فروش محصولات غذایی با متراژ 400 الی 3000 متر مربع در دسته سوپر مارکت ها قرار می‌گیرند. البته لازم به ذکر است که این متراژ نیز در کشورهای مختلف می‌تواند متفاوت باشد.
پیدایش سوپر مارکت در ایران
نخستین سوپر مارکت‌ها در ایران، در دوره پهلوی و توسط مردم عادی ایران تأسیس شد. کسب و کاری که به نوعی نماد مدرنیته در ایران تلقی می‌شد. اما بعدها برخی سازمان‌ها و نهادهای دولتی نیز به سراغ تأسیس فروشگاه های زنجیره ای که بخش عمده‌ی آن به سوپر مارکت‌های غذایی اختصاص داشت، روی آوردند. به عنوان مثال، فروشگاه های زنجیره ای اتکا که در سال 1955 توسط شرکت هلدینگ اقتصادی نیروهای مسلح ایران تأسیس شد. از دیگر سازمان‌های تأسیس‌کننده این قبیل فروشگاه‌ها نیز می توان به شهرداری تهران اشاره نمود که فروشگاه های زنجیره ای شهروند را در سال 1993 راه‌اندازی نمود. بانک ملی، بانک تجارت و بانک صادرات نیز بعدها به طور مشترک فروشگاه های زنجیره ای رفاه را راه‌اندازی کردند.
شرکت تحقیقات بازار (Vistar Business Monitor) ارزش کل بخش خرده‌فروشی ایران را 70 میلیارد دلار تخمین زده است. که از این میزان، ارزش کل بازار خرده‌فروشی در تهران 12 میلیارد دلار تخمین برآورد شده است.
رابطه درآمد سوپر مارکت و سبد خانوار ایرانی
سبد غذایی دومین بخش مهم هزینه‌ی هر خانوار شهری ایرانی پس از مسکن است. به گونه‌ای که طبق آمار موجود، حداقل 30 درصد درآمد خانوار ایرانی صرف سبد غذایی می‌شود. از این میزان تخمین زده می‌شود که سه پنجم درآمد خانوارهای تهرانی صرف خرید مواد غذایی می‌شود.
از ارقام کلی بالا می‌توان نتیجه گرفت که گردش مالی بالایی در صنایع غذایی و به تبع آن، فروشگاه‌های مواد غذایی کشور نظیر سوپر مارکت‌ها وجود دارد. البته سهم همه‌ی صنایع غذایی و درآمد سوپر مارکت‌ها از این گردش مالی هنگفت یکسان نیست و هزاران نکته‌ی باریک‌تر از مو در این بین وجود دارد که باعث می‌شود برخی سود سرشاری از این بازار مصرف نصیبشان شود و برخی دیگر با پرداخت ضرر از گردونه رقابت به سرعت حذف شوند.
اما در میان این همه آمار و اعداد اساساً درآمد سوپر مارکت‌ها چقدر است؟ چه عواملی در افزایش درآمد سوپر مارکت مؤثر است؟ در ادامه به مهمترین نکات در این زمینه می‌پردازیم.
نقش حاشیه‌ی سود در درآمد سوپر مارکت
درآمد سوپر مارکت‌ها نسبت به سایر مشاغل یکی از کمترین “حاشیه‌های سود” را دارد. شاید بپرسید “حاشیه‌ی سود” چیست؟
بگذارید اول به ساده‌ترین شکل تعریفی از حاشیه‌ی سود برای شما داشته باشیم. به طور خلاصه می‌توان گفت، حاشیه‌ی سود نسبتی جهت محاسبه سودآوری هر ریال از فروش است. به این صورت که مقدار سود پس از کسر مالیات بر فروش خالص تقسیم می‌شود. حاشیه سود که به صورت درصد بیان می‌شود در واقع به ما می‌گوید که از یک تومان فروش، چه مقداری از آن به سود خالص تبدیل شده است.
برای درک بهتر موضوع فرض کنید حاشیه‌ی سود خالص کسب و کاری 10 درصد است که نشان‌دهنده‌ی این است که از هر 1000 تومان فروش محصولات، 100 تومان سود ناخالص عاید شده است. البته در اینجا صرفاً جهت آشنایی مخاطب با حاشیه‌ی سود، به صورت بسیار خلاصه و کلی آن را مطرح نمودیم. سود خالص با کم کردن کلیه هزینه‌ها از جمله هزینه‌های عملیاتی و مالیات از درآمد محاسبه می‌شود.
حاشیه سود سوپرمارکت
سوالی که در مورد سوپرمارکت ها زیاد پرسیده می‌شود این است که سود سوپرمارکت چند درصد است؟ حال در مورد درآمد سوپر مارکت ها برآورد می‌شود که حاشیه‌ی سود آن‌ها بسته به نوع فروشگاه به طور معمول بین 1 تا 3 درصد متغیر است. در واقع سود و درآمد سوپر مارکت ها وابسته به میزان فروش محصولات موجود در فروشگاه به یک مشتری است. یک سوپر مارکت محصولات متنوعی را ارائه می‌دهد. برخی از این محصولات می‌توانند سودآوری زیادی داشته باشند و برخی دیگر سودآوری کم، اما شاید تعجب کنید اگر بدانید برخی از محصولات نیز اصلاً سودی را عاید سوپر مارکت نمی‌کند و تنها به عنوان تکمیل‌کننده محصولات فروشگاه در لیست کالاهای عرضه شده قرار می‌گیرند.
فرض کنید در یک سوپر مارکت 30 قلم اقلام خوراکی با میزان سودهای مختلفی وجود داشته باشد. در این بین تعدای از اقلام نیز مانند بادکنک یا یک شکلات کوچک و ساده با سودی بسیار کم یا حتی صفر صرفاً به عنوان تکمیل جنس در فروشگاه وجود داشته باشد. اگر یک مشتری وارد سوپر مارکت شود و تنها به خریدن یک بادکنک اکتفا کند قطعاً هیچ سودی عاید سوپر مارکت نشده است؛ اما اگر همان مشتری اقدام به خرید چند قلم جنس بکند در اینجا با توجه به سبد خرید بزرگتر مشتری سود بیشتر و در نتیجه درآمدی برای سوپر مارکت عاید شده است. به عبارت دیگر، سوپر مارکت‌ها پول خود را در حجم می‌گیرند. به همین دلیل است که فروشگاه‌های مواد غذایی سعی می کنند با ترفندهای مختلف از قبیل تخفیف، فروش ویژه و… سبد خرید بزرگتری با حدود 20 قلم جنس برای مشتری فراهم کنند تا بدین صورت حاشیه‌ی سود فروش خود را بالا ببرند.
سود حاشیه فروشگاه های مواد غذایی بر اساس طبقه بندی
همان طور که پیشتر توضیح داریم حاشیه سود مواد غذایی پایین است و درآمد سوپر مارکت‌ها بسته به حجم خرید مشتری است. اما برخی محصولات فروش بیشتر و حاشیه‌ی سود بیشتری دارند. فروشگاه‌های مواد غذایی بیشترین میزان فروش را در بخش مواد غذایی خشک گزارش کرده‌اند. مانند کنسروها، غلات، ماکارونی و سایر محصولات بسته‌بندی شده و پس از آن انواع گوشت. لازم به ذکر است که این آمار کلی است و بسته به عوامل مختلف و یا ذائقه‌ی مشتریان این نسبت‌ها در سال‌های مختلف تغییر می‌کنند. به طور مثال در سال‌های اخیر با تبلیغ مواد غذایی ارگانیک و تمایل مردم به مصرف غذاهای سالم، کمتر مشتریان تمایلی به خرید مواد غذایی خشک و کنسرو شده دارند. مشتریان سوپر مارکت‌ها به طور مداوم عرضه کنندگان خود را به چالش می‌کشند که قیمت خود را پایین نگه دارند.
عوامل تأثیرگذار بر درآمد سوپر مارکت
دکه، بقالی، سوپر مارکت, هایپر مارکت، سنتر مارکت و … این ها تنها یک نام نیستند؛ بلکه هر کدام دارای ویژگی‌هایی هستند که در نهایت تعیین کننده ی سود خالص توسط فروشندگان است. از تعداد و تنوع محصول گرفته تا مکان و متراژ فروشگاه و… همگی در تعیین نهایی درآمد حاصله و مشخصاً درآمد سوپر مارکت سهیم هستند.
در یک منطقه کم جمعیت و یا منطقه‌ای با جمعیتی با قدرت خرید پایین، درآمد سوپر مارکت به مراتب کمتر از درآمد آن در یک منطقه پرجمعیت با قدرت خرید متوسط و بالاست. به طور متوسط سود ماهانه سوپر مارکت حدود 20 درصد است. این میزان در برخی محلات 15 درصد و در برخی محلات به 30 درصد نیز می‌رسد. اما این میزان سود نیز در هر منطقه با توجه به نوع و اجناس عرضه شده در فروشگاه نیز می‌تواند بالاتر یا پایین‌تر باشد. به طور مثال بر اساس مشاهدات میدانی بسیاری از فروشندگان سوپر مارکت اذعان داشته‌اند بیشترین سود بر روی اجناس خارجی دریافت می‌شود. به این علت که تعیین قیمت این اجناس در داخل کشور صورت نمی‌گیرد و دست فروشنده برای تعیین قیمت حدودی آن باز است. همچنین در سوپر مارکت‌هایی که از یک قلم جنس مارک‌های مختلفی را ارائه کرده‌اند و حق انتخاب بیشتری را برای مشتری قائل شده‌اند، طبعاً تمایل مشتری برای خرید از این فروشگاه‌ها بیشتر خواهد بود. البته باز بر این نکته تأکید می‌شود که میزان قدرت خرید مردم در محلی که سوپر مارکت در آن واقع شده است نقش تعیین‌کننده‌ای در میزان بازدهی و درآمد سوپر مارکت خواهد داشت. در واقع مکان‌یابی در درآمدزایی سوپر مارکت نقش پر رنگی دارد.
کلام آخر
به هر روی سوپر مارکت از آن دست کسب و کارهایی است که بسیاری افراد دست کم یک بار به فکر سرمایه‌گذاری در آن افتاده‌اند. اما اینکه درآمد سوپر مارکت تا چه اندازه برای سرمایه‌گذار توجیه اقتصادی داشته باشد به عوامل گوناگونی بستگی دارد که در بالا به برخی از این عوامل اشاره شد.
