سیستم های ایرکاندیشن مبتنی بر سیکل تبرید تراکمی به علت عملکرد مناسب بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. استفاده از سیکل تبرید به منظور خنک کردن محیط به چند روش انجام می‌گیرد، اسپیلت ها، داکت اسپیلت ها، فن کویل ها و…. هر کدام از آنها مزایا و معایب خاص خود را دارند که بسته به نوع کاربرد مناسب‌ترین آنها انتخاب می‌شوند. در این مقاله ابتدا به معرفی فن کویل‌ها و اسپیلت‌ها می پردازیم. سپس تفاوت فن کویل با اسپیلت را بررسی خواهیم کرد.
فن‌کویل چیست؟
فن‌کویل نوعی مبدل حرارتی چندمنظوره است که سرما و گرمای محیط را فراهم می‌کند. این دستگاه یک مبدل گرمایشی بسیار قوی نیز هست. فن‌کویل در فصول سرد، هوای گرم را وارد فضا کرده و در فصول گرم نیز با دمیدن هوای خنک، دمای محیط را متعادل می‌کند.
سیستم کارکرد فن‌کویل با حرکت آب گرم و سرد به داخل کویل‌ها (لوله‌های مسی مارپیچی) فعال می‌شود و جریان هوای مناسب با استفاده از فن در فضا دمیده می‌شود. به طور معمول فن‌کویل‌ها به کانال متصل نمی‌شوند و هوا را مستقیما وارد فضا می‌کنند.
در فصول گرم جهت تامین آب سرد برای فن‌کویل، از یک چیلر تراکمی استفاده می‌گردد که یک اواپراتور پوسته لوله‌ای عمل سرمایش آب را انجام می‌دهد.
در فصول سرد تامین آب گرم برای فن کویل بر عهده بویلر موجود در موتورخانه می‌باشد.
سیستم فن نیز به دو شکل طراحی می‌گردد؛ فن دمنده که هوا را در لابه‌لای کویل‌ها می‌دمد یا فن مکنده که هوا را از لابه‌لای کویل‌ها می‌کشد.
فن‌کویل‌ها در انواع سقفی، زمینی، دیواری و … ساخته می‌شود. در ادامه مقاله تفاوت فن کویل با اسپیلت به مزایای فن‌کویل می‌پردازیم.
مزایای فن‌کویل:
- این دستگاه در ابعاد کوچکتری تولید شده و جایگزین تجهیزات مرکزی برای تهویه مطبوع می‌شود. به این ترتیب نیاز به فضای بزرگ برای تجهیزات قدیمی مرتفع می‌گردد.
- نیازی به استفاده از کانال‌کشی برای فن‌کویل‌ها وجود ندارد و تنها نیاز به لوله‌کشی و برق‌کشی است که بسیار ساده‌تر از کانال‌کشی است.
- در صورت استفاده از فن‌کویل‌ها، در قسمت‌هایی از ساختمان که خالی از سکنه است و نیازی به تهویه ندارد، فن‌کویل می‌تواند خاموش باشد؛ به عبارتی، تهویه قسمت‌های مختلف ساختمان قابل کنترل است که باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شود.
معایب فن‌کویل:
- فن‌کویل‌ها نیاز به نگهداری تخصصی‌تر نسبت به سیستم‌های تمام هوا دارند.
- در برخی از موارد لازم است تا برای خروج هوا در مناطق داخلی، کانال جداگانه وجود داشته باشد.
اسپیلت چیست؟
کولر گازی اسپیلت یا به اختصار اسپیلت نوعی از کولرهای گازی است که از سیکل تبرید تراکمی استفاده می‌کند و به دلیل ساختار خاص بدنه آن به کولر گازی دو تکه نیز معروف است. (در واقع کلمه اسپیلت به معنی دو تکه است).
روش کار آنها به این شکل است که اواپراتور در یونیت داخلی و کمپرسور و کندانسور در یونیت خارجی قرار می‌گیرند. دو بخش یا دو یونیت دستگاه از طریق لوله‌هایی بهم وصل هستند که موجب می‌شوند گازهای سرد و گرم بین دو یونیت جریان پیدا کرده و موجب ایجاد سرمایش و یا گرمایش توسط دستگاه اسپیلت شوند. در اسپیلت ها بر خلاف فن‌کویل‌ها نیازی به استفاده از آب نیست و تمام مراحل انتقال گرما توسط گاز مبرد انجام می‌گیرد.
اسپیلت ها در انواع مختلفی ساخته می‌شوند از جمله: اسپیلت دیواری، اسپیلت ایستاده، اسپیلت کانالی یا همان داکت اسپیلت ، اسپیلت کاستی یا سقفی. در ادامه مقاله تفاوت فن کویل با اسپیلت به مزایای اسپیلت می‌پردازیم.
مزایای اسپیلت
- در داخل این دستگاه‌ها، یک فیلتر تعبیه شده است که موجب تصفیه کامل هوا می‌شود.
- اسپیلت در ابعاد و اندازه‌های مختلفی تولید و به بازار عرضه می‌شود که همین مسئله موجب می‌شود برای استفاده در فضا‌های کوچک اولین گزینه باشد.
- اسپیلت دارای یک کنترل از راه دور است که این امکان را کاربر می‌دهد تا دستگاه را از هرجایی کنترل کند.
معایب اسپیلت
- هزینه نسبتا بالا
- آلودگی صوتی
مقایسه و تفاوت فن کویل با اسپیلت
- اسپیلت‌ها معمولا به منظور سرمایش استفاده می‌شوند، هر چند که می‌توانند عمل گرمایش را نیز انجام دهند ولی به علت هزینه بالای مصرف برق، مقرون به صرفه نیست ولی فن‌کویل‌ها هم عمل گرمایش و هم عمل سرمایش را با کارایی برابری انجام می‌دهند.
- یونیت داخلی اسپیلت‌ها صرفا هوای داخل اتاق را سرد می‌کند و هوای تازه وارد اتاق نمی‌کند، اما فن‌کویل‌ها در نوع کانال دار نیز ساخته می‌شوند که می‌توانند هوای تازه را نیز در دمای مطبوع به داخل اتاق بدمند.
- هم یونیت‌های داخلی و هم یونیت‌های خارجی اسپیلت‌ها، فقط مصرف برق دارند و مصرف برق آنها نیز بالا و قابل ملاحظه است. ولی یونیت‌های خارجی فن‌کویل‌ها با شکل‌های مختلفی از انرژی کار می‌کنند. برای مثال چیلر و مینی چیلر که وظیفه سرد کردن آب و ارسال آن به فن‌کویل‌ها را بر عهده دارند، با برق و بویلر و پکیج گازسوز که وظیفه گرم کردن آب را بر عهده دارند، با گاز شهری کار می‌کند.
جمع‌بندی
در این مقاله با اسپیلت‌ها و فن‌کویل‌ها که دو نوع از متداول‌ترین سیستم‌های تهویه مطبوع هستند، آشنا شدیم. سپس با مقایسه روش کار آنها، تفاوت‌های این دو را بررسی کردیم و دیدیم که در هنگام سرمایش علی‌رغم آنکه هر دو از سیستم تراکمی استفاده می‌کنند، روش انتقال حرارت آنها متفاوت است. همچنین دیدیم که در فن‌کویل‌ها عمل گرمایش به مراتب مقرون به صرفه‌تر از اسپیلت‌ها انجام می‌گردد. امیدواریم این مقاله مورد توجه شما قرار گرفته باشد.
