قبلاً در وبلاگ گروه صنعتی دی توضیحاتی را در مورد اینکه بارکد چیست و تاریخچه آن از کجا آغاز شده است به همراه توضیحات کاملی در مورد دستگاه بارکد خوان خدمت شما مخاطبین عزیز ارائه کردیم. در این مقاله قصد داریم به صورت مفصل مفهوم تکنولوژی بارکد، انواع بارکد، تاریخچه کامل بارکد و علت محبوبیت و کاربردهای آن را شرح دهیم. با ما همراه باشید.
بارکد چیست ؟
ساده‌ترین جوابی که برای سوال بارکد چیست به ذهن می‌رسد این است:
” گروهی از میلهها یا خط‌های با رنگ سیاه که برای خوانایی بهتر روی پس‌زمینه سفید چاپ می‌شوند و اطلاعات مربوط به یک محصول خاص را در خود ذخیره می‌کنند (مانند قیمت،تاریخ مصرف و …). “
اما تعریف دقیق‌تر و علمی‌تر بارکد به این‌صورت است:
بارکد ابزاری است برای انتقال اطلاعاتی خاص با استفاده از امواجی از جنس نور. این کار توسط گروهی از میلهها با عرض متفاوت و در موازات یکدیگر انجام می‌شود و ابعاد هر میله معنای خاص و متفاوتی را برای دستگاه بارکد خوان دارد.
علت اولیه احساس نیاز به بارکد چیست ؟
مدیریت یک فروشگاه بزرگ چندان کار راحتی نیست. هنگامی که مدیر یک فروشگاه (مثلاً یک فروشگاه زنجیره‌ای) با انباری بزرگ و پر از انواع کالاهای مختلف هستید باید همیشه آمار موجودی انبار، میزان ورودی و خروجی کالا و … را داشته باشید.
در زمان‌های قدیم صاحبان فروشگاه‌ها کار سختی را برای آمارگیری داشتند. حتی بعضا مجبور می‌شدند چندین روز فروشگاه خود را تعطیل کنند تا امکان شمارش و بررسی تمام محصولات انبار و همه‌ی خرید و فروش‌ها برایشان فراهم شود. به خاطر سختی بیش از حد این‌کار نهایتا سالی یک بار موفق به انجام آن می‌شدند. و در همان یک‌بار هم امکان خطا وجود داشت! پس این امر باعث ایجاد احساس نیاز به یک ابزار و سیستم دقیق برای رهگیری تمام کالاها و فعالیت‌های مربوط به آن‌ها شد.
تاریخچه بارکد از کجا آغاز شد؟
بعد از مشاهده مشکلات فراوانی که برای صاحبان فروشگاه‌های بزرگ ایجاد شده بود، در سال 1932 میلادی جمعی از دانشجویان دانشگاه هاروارد که در رشته مدیریت بازرگانی تحصیل می‌کردند شروع به تحقیق و بررسی برای یافتن روشی برای تسهیل امر انبارداری کردند.
هدف آن‌ها طراحی سیستمی بود که در آن مشتری بعد از بررسی کاتالوگ فروشگاه، کارت مخصوص محصول موردنظرشان را برداشته و بعد از تحویل به مسئول باجه فروشگاه و قرارگیری کارت موردنظر در دستگاه مخصوص، کالای موردنظر از انبار به باجه منتقل شده و به مشتری تحویل داده شود. در این روش مدیران فروشگاه می‌توانستند همیشه آمار دقیقی از موجودی انبار خود داشته باشند. البته لازم به ذکر است که تکنولوژی امروزی بارکد از سال 1948 وارد صنعت تجارت شد.
تکنولوژی امروزی بارکد از کجا شروع به‌کار کرد؟
سال 1948 میلادی مدیر یکی از فروشگاه های زنجیره‌ای مواد غذایی در آمریکا بعد از مشاهده مشکلات حاصل از سیستم انبارداری دستی و سنتی به دانشگاه درکسل (Drexel) رفت و از مسئولان آن دانشگاه تقاضای طراحی سیستمی خودکار و مدرن برای کنترل موجودی انبار را داشت ولی با مخالف و بی‌میلی آن‌ها روبرو شد.
اما این بحث و گفت‌و‌گو موردتوجه دو تن از دانشجویان آن دانشگاه به نام‌های ” Bob Silver ” باب سیلور و ” Norman Joseph Woodland ” نورمن جوزف وودلند قرار گرفت و حس ماجراجویی آن‌ها را برانگیخت. این دو در ابتدا تلاش کردند از زبان رمزی مورس برای طراحی سیستم موردنظرشان استفاده کنند. برای این‌کار خطوطی میله‌ای شکل را با عرض های متفاوت طراحی کردند. حتی بعدا سعی در استفاده از سیستم بارکد به شکل نقطه و دایره افتادند.
سیلور و وودلند اولین اختراع خود را در سال 1949 ثبت کرده و اولین دستگاه بارکد خوان را در سال 1952 تولید کردند. نورمن وودلند که در شرکت IBM کار می‌کرد از امکانات آنجا استفاده کرده و با کمک سیلور اولین دستگاه خود را در سال 1952 به ابعاد یک میز بزرگ و با 2 بخش اصلی ساختند:
- منبع روشنایی که یک لامپ 500 وات بود
- توسط یکی از ابزارهای فیلم‌سازی یک مسیر (مجرا) لوله‌ای طراحی کرده و آن را به یک نوسان سنج وصل کرد و سپس تکه‌ای کاغذ را با طرح خطوط کدگذاری شده روبروی نور خروجی از منبع روشنایی قرارداد.
طرز کار این سیستم به این صورت بود که پرتوی نوری که از منبع روشنایی خارج شده و پس از برخورد به کاغذ علامت‌گذاری شده منعکس شده بود به مسیر لوله می‌رسید و در سمت دیگر نور قدرتمند کاغذ را میسوزاند. این دقیقا همان چیزی بود که آن‌ها می‌خواستند. هنگام حرکت کاغذ، نوسان سنج متصل به لوله تغییر وضعیت می‌داد و محتویات کد چاپ شده را مشخص می‌کرد.
مشکلی که بعداً با آن روبرو شدند بیش از حد نیاز قوی بودن لامپ 500 واتی موجود در سیستم روشنایی دستگاه بود. این امر هم باعث افزایش هزینه‌های کار می‌شد، هم گرمای غیرضروری مزاحم به وجود می‌آورد و باعث آسیب رسیدن به چشم کاربر دستگاه می‌شد. پس سیلور و وودلند تلاش کردند که ابزاری جدید را طراحی کنند که میزان نوری که لازم داشتند را در یک فضای کوچک فراهم کند.
ابزاری که امروزه با نام لیزر شناخته می‌شود ولی در آن زمان هنوز اختراع نشده بود. سال‌ها بعد با اختراع و توسعه فناوری لیزر امکان ساخت دستگاه‌های بارکد خوان بهتر و ارزان‌تر فراهم شد. هر چند باب سیلور در سن 38 سالگی فوت کرد و امکان استفاده درست از دانش خود را از دست داد. اما همکار او یعنی آقای وودلند فعالیت‌های او را ادامه داد. در سال 1972 از سیستم بارکد زنی نقطه‌ای نیز استفاده شد ولی این سیستم ناموفق بود.
سرانجام در سال 1974 میلادی نورمن وودلند در شرکت IBM سیستم بارکد امروزی (بارکد خطی) را توسعه داد . اولین بسته آدامس نیز با استفاده ار این بارکد به فروش رسید. ( یک بسته از آن آدامس در یک موزه در آمریکا وجود دارد). پس از تلاش های فراوان و در سال 1992 آقای نورمن جوزف وودلند مدال ملی تکنولوژی را برای فناوری بارکد دریافت کرد.
از سیستم بارکد برای ذخیره و بازخوانی اطلاعات توسط سیستم استفاده می‌شود و با استفاده از آن کاربران به‌جای وارد کردن تمام اطلاعات به صورت دستی، صرفا بارکد موردنظر را اسکن می‌کنند و اطلاعات به صورت خودکار در سیستم بارگذاری می‌شود.
کاربرد و علت محبوبیت بارکد چیست ؟
- جلوگیری از بروز خطای انسانی در واردکردن و نگهداری اطلاعات
- تمام اطلاعات دقیق و با جزئیات کامل وارد شده و دسته‌بندی می‌شوند
- سرعت بسیار بالاتر از سیستم دستی و صحت و اطمینان کامل اطلاعات
- قابلیت دسترسی بسیار آسان‌تر به اطلاعات همه محصولات ( البته در صورت وارد شدن همه‌ای اطلاعات به صورت کامل و دقیق توسط فروشگاه)
فناوری بارکد را امروزه در همه جای زندگی ما می‌توان یافت. از سوپر مارکت ها تا بیمارستان‌ها،زندان و حتی در منزل شخصی ما! بارکد امروزه بخشی از زندگی روزمره ماست. اما آیا تعریف، مفهوم و کاربرد واقعی بارکد را می‌دانیم؟ بارکد واقعا چیست ؟ می‌توان گفت که همه به کشف رمز و راز پشت خطوط این فناوری علاقه دارند. خطوط بارکد همه‌جا یک‌شکل به نظر می‌آیند ولی هر صنعت و کسب‌و‌کاری شیوه متفاوتی را برای طراحی بارکدهای خود استفاده می‌کند.
سیستم‌های متفاوت رمزگذاری بارکد
سیستم‌ها و متدهای متفاوت و متنوعی برای رمزگذاری وجود دارد که از معمولی‌ترین روش آن در فروشگاه‌ها استفاده می‌شود. ولی برای صنایع و کاربردهای دیگری مانند مراکز بهداشت و درمان، مراکز صنعتی بزرگ و … از سیستم‌های متفاوتی استفاده می‌شود و هرکدام استاندارد کدگذاری یا Symbology خاص خود را دارند که مختص به خودشان است و تغییر نمی‌کند. علت متفاوت بودن این استاندارد برای صنایع مختلف، متفاوت بودن نیازها و مشکلات آن‌هاست. در این بخش از مقاله چند نمونه از معروف‌ترین استانداردهای کدگذاری را با هم بررسی می‌کنیم:
- UPC/EAN
از این سیستم بارکد برای کنترل نهایی محصول استفاده می‌شود. طول رمز (کد) سیستم UPC ثابت است (12 رقم) و اصولاً در مراکز تولید و عرضه مواد غذایی استفاده می‌شود.
- Code 39
علت اختراع این سیستم نیاز برخی صنایع به استفاده از حروف در کنار اعداد بود. این استاندارد عمومی‌ترین استاندارد است که قدمت طولانی نیز دارد و از آن در تمام صنایع به جز مواد غذایی استفاده می‌شود. به علت طولانی بودن کد استفاده از این سیستم در محصولاتی با محدودیت سایز برچسب بارکد توصیه نمی‌شود.
- Code 128
بارکد حاصل از این استاندارد بسیار فشرده و در عین حال خوانایی بالایی دارد. زمانی استفاده می‌شود که دست شما برای انتخاب اعداد و حروف باز باشد و فضای برچسب بارکد شما نیز محدود باشد. اصولا از این سیستم در حمل و نقل استفاده می‌شود.
- ITF
از این سیستم هم در صنایع مرتبط با حمل‌و‌نقل استفاده می‌شود. ولی در خیلی از انبارها و مراکز فروش عمده کالا هم کاربرد دارد. این نوع بارکد نیز به صورت فشرده تولید می‌شود.
- PDF417
این سیستم روشی مدرن و دوبعدی است که با سیستم قبلی (خطی) تفاوت دارد. ویژگی اصلی این استاندارد این است که به عنوان یک پوشه اطلاعات سیار فعالیت می‌کند (Portable Data File – PDF) و می‌تواند حجم بالایی از اطلاعات را با فرمت و شکل‌های متفاوت در خود ذخیره کند. با وجود حجم بالای اطلاعات ذخیره شده در این بارکد، حجم آن می‌تواند در حد یک تمبر پستی باشد. البته ابعاد این بارکد با حجم اطلاعات موجود در آن رابطه مستقیمی دارد.
جمع بندی
در این مقاله با بارکد آشنا شدیم و به سوال بارکد چیست به طور مفصل پاسخ دادیم. بارکد یک فناوری ساده است که تاثیر زیادی بر کنترل جابجایی کالاها و انبار داری داشته است. امروزه با یک برچسب ساده بر روی محصولات و دستگاهی به نام دستگاه بارکد خوان می‌توان به راحتی مدیریت انبار و محصولات را در فروشگاه‌های کوچک و بزرگ انجام داد.
شما می‌توانید برای مطالعه بیشتر در مورد دستگاه بارکد خوان، انواع آن و نحوه کارکرد این دستگاه مقاله دستگاه بارکد خوان چیست و چگونه کار می‌کند؟ را از وبلاگ گروه صنعتی دی مطالعه کنید.
امیدواریم مقاله برای شما مفید بوده باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر و یا کسب مشاوره و یا خرید تجهیزات فروشگاهی مانند بارکد خوان به بخش محصولات وب‌سایت مراجعه کرده و یا با کارشناسان گروه صنعتی دی تماس بگیرید.
