عیب یابی و تعمیر هر سیستمی نیازمند به علم و تجربه است، سیستم های تبرید تراکمی نیز از اصل مستثنی نیستند. یک تعمیر کار باید علم و تجربه کافی را در کار خود داشته باشد تا بتواند ابتدا عیب را تشخیص دهد، سپس به روش اصولی اقدام به تعمیر کند. هدف از این مقاله آشنایی با اصول عیب یابی سیستم تبرید تراکمی است، که امیدواریم کمکی برای فعالان در این صنعت باشد. اما در صورتی که مشکلی با سیستم تبریدی خود دارید بهتر است از یک تعمیرکار با تجربه کمک بگیرید.
آشنایی با سیستم تبرید تراکمی
در این نوع از سیستم‌های برودتی، چهار دستگاه اصلی وجود دارد. گاز مبرد توسط کمپرسور متراکم شده و با فشار و دمای بالا از خط تخلیه کمپرسور خارج می‌شود. این گاز فوق داغ بعد از ورود به کندانسور و انتقال حرارت خود به محیط بیرون، مایع می شود. سپس از خط مایع عبور کرده و به شیر انبساط می رسد. شیر انبساط با ایجاد افت فشار دمای مبرد را کاهش داده و سپس آن را به اواپراتور منتقل می‌کند، که در آنجا مبرد با تبخیر گرمای پیرامون خود را جذب می‌کند.
جهت آشنایی بیشتر با سیکل تبرید تراکمی مقاله مربوطه را بخوانید.
بررسی شرایط کارکرد سیستم
برای تشخیص دقیق عیب ابتدا باید موارد زیر را اندازه گیری کرد:
- فشار مکش کمپرسور
- فشار تخلیه کمپرسور
- دمای اواپراتور
- دمای کندانسور
- سابکولینگ کنداسور
- سوپر هیت اواپراتور
- دمای هوای ورودی و خروجی اواپراتور
- دمای هوای ورودی و خروجی کندانسور
برای آشنایی با روش اندازه گیری سوپر هیت و سابکول می توانید مقاله مرتبط را بخوانید.
حال موارد بالا را باید با شرایط استاندار کارکرد سیستم مقایسه کرد. اختلاف دماهای گفته شده برای کاربرد های سردخانه و تهویه به قرار زیر است:
| اواپراتور سردخانه | |
| سوپر هیت | 5 تا 10 درجه |
| اختلاف دمای هوای ورودی و دمای اواپراتور | 5 تا 10 درجه |
| اختلاف دمای هوای خروجی و دمای اواپراتور | 3 تا 5 درجه |
| اختلاف دمای هوای ورودی و خروجی اواپراتور | 3 تا 5 درجه |
| اواپراتور تهویه | |
| سوپر هیت | 5 تا 10 درجه |
| اختلاف دمای هوای ورودی و دمای اواپراتور | 16 تا 20 درجه |
| اختلاف دمای هوای خروجی و دمای اواپراتور | 8 تا 10 درجه |
| اختلاف دمای هوای ورودی و خروجی اواپراتور | 8 تا 10 درجه |
| کندانسور هوایی | |
| سابکولینگ | 4 تا 7 درجه |
| اختلاف دمای هوای ورودی و دمای کندانسور | 10 تا 20 درجه |
| اختلاف دمای هوای خروجی و دمای کندانسور | 5 تا 10 درجه |
| اختلاف دمای هوای ورودی و خروجی کندانسور | 5 تا 10 درجه |
طبقه بندی عیوب
با بررسی های انجام شده و تجربیات تعمیرکاران، عیب یابی سیستم تبرید تراکمی را می توان در هشت خانواده طبقه بندی کرد، ابتدایی ترین نشانه کاهش ظرفیت سیستم است که در ادامه همراه می شود با:
| همراه با کاهش فشار مکش | عیوب ناشی از کمبود ظرفیت شیر انبساط |
| عیوب ناشی از کمبود مبرد | |
| عیوب ناشی از انبساط در خط مایع | |
| عیوب ناشی از کمبود ظرفیت اواپراتور | |
| همراه با افزایش فشار مکش | عیوبی ناشی از کمبود ظرفیت کمپرسور |
| همراه با افزایش فشار تخلیه | عیوب ناشی از ازدیاد مبرد |
| عیوب ناشی از وجود گازهای غیر قابل تقطیر | |
| عیوب ناشی از کمبود ظرفیت کندانسور |
در ادامه به توضیح و تشریح تک تک موارد فوق می‌پردازیم.
کمبود ظرفیت شیر انبساط
در صورتی که انتخاب شیر انبساط برای سیستم به درستی صورت نگرفته باشد و ظرفیت کمی داشته باشد علایم زیر دیده می‌شود :
- ظرفیت برودتی کم
- سوپر هیت زیاد
- فشار مکش کم
- سابکولینگ مناسب
- اختلاف دما در خط مایع وجود ندارد
هرگاه با اطمینان عیب سیستم، کمبود ظرفیت دستگاه انبساط آن تشخیص داده شد، باید علت آن رفع گردد. بعضی از دلایل این عیب عبارتند از :
- شیر انبساط اشتباه انتخاب شده یا سوزن آن کوچک است
- شیر انبساط درست تنظیم نشده
- حباب حرارتی شیر انبساط سوراخ شده
- حباب حرارتی در جای نامناسب نصب شده
- شیر انبساط اشکال مکانیکی دارد
- فیلتر شیر انبساط گرفتگی دارد
کمبود مبرد
در صورتی که حجم مبرد در سیستم به مقدار کافی نباشد علایم زیر دیده می‌شود :
- ظرفیت برودتی کم
- سوپر هیت زیاد
- فشار مکش کم
- سابکولینگ کم
در صورت تشخیص کمبود مبرد در سیستم دو علت را می‌توان برای آن جویا شد، یا از ابتدا مبرد کم در سیستم شارژ شده یا سیستم نشتی دارد.
انبساط قبل از خط مایع
منظور از انبساط در خط مایع، این است که مقدار مبرد در خط مایع قبل از رسیدن به شیر انبساط تبخیر شود. علایم این مشکل عبارتند از :
- ظرفیت برودتی کم
- سوپر هیت زیاد
- فشار مکش کم
- اختلاف دما در خط مایع
- سابکولینگ مناسب
دلایلی که می‌تواند باعث بروز این مشکل باشد :
- فیلتر/خشک‌کن گرفتگی دارد
- شیر ریسیور گرفتگی دارد یا نیمه‌باز است
- شیربرقی گرفتگی دارد یا نیمه‌باز است
- قطر خط لوله مایع کوچک است
- خط مایع از محیط گرم عبور می‌کند
کمبود ظرفیت اواپراتور
علایم زیر در سیستم نشان از کمبود ظرفیت اواپراتور دارد :
- کمبود ظرفیت در سیستم
- سوپر هیت کم
- فشار مکش کم
- اختلاف دمای هوای ورودی و خروجی اواپراتور کم یا زیاد
که دلایل زیر را می توان برای آن نام برد :
- فین و یا لوله‌های اواپراتور گرفتگی دارد
- فیلتر هوای مقابل اواپراتور گرفتگی دارد
- فن اواپراتور مشکل دارد
- ظرفیت اواپراتور درست انتخاب نشده
- پخش‌کن اواپراتور افقی نصب شده
- گردش هوای سردخانه درست انجام نمی‌شود
کمبود ظرفیت کمپرسور
یکی از عمده دلایلی که باعث اختلال در عملکرد سیستم‌های برودتی می‌باشد، مربوط به کمپرسور است. اگر علایم زیر در سیستم دیده شود نشان از عیب در کمپرسور می‌باشد :
- ظرفیت برودتی کم
- فشار تخلیه کم یا نرمال
- فشار مکش بالا
دلایل زیادی می‌تواند باعث عدم کارکرد مطلوب کمپرسور شود که برخی از آنها عبارتند از :
- کمپرسور با ظرفیت کم انتخاب شده
- سوپاپ شکسته است یا کامل آب‌بندی نمی‌شود
- واشر صفحه سوپاپ‌ها خیلی ضخیم است
- برق کمپرسور مشکل دارد
- شیر فلوتر در جداکننده روغن باز مانده است
ازدیاد مبرد
علایم ناشی از ازدیاد مبرد و وجود گازهای غیر قابل تقطیر دقیقاً مشابه است، که باید توسط آزمایش خاصی تشخیص داده شود.
علایم ناشی از ازدیاد مبرد و یا وجود گازهای غیر قابل تقطیر :
- ظرفیت برودتی کم
- فشار مکش بالا
- فشار تخلیه بالا
- سابکولینگ مناسب
کمبود ظرفیت کندانسور
علایمی که نشان‌دهنده عدم عملکرد مناسب کندانسور هستند، به شرح زیر می‌باشند :
- ظرفیت برودتی کم
- فشار مکش بالا
- فشار تخلیه بالا
- سابکولینگ کم یا نرمال
عوامل ایجاد مشکل در کندانسور عبارت است از :
- فین‌ها و یا لوله‌های کندانسور رسوب دارد
- محل نصب کندانسور نامناسب است
- فن‌های کندانسور مشکل دارد
- ظرفیت کندانسور درست انتخاب نشده
جمع‌بندی
اصول عیب یابی سیستم تبرید تراکمی برگرفته از کتاب اصول عیب یابی علمی و عملی سیستم های تبرید تراکمی نوشته زاره انجرقلی نشر روزبهان است. که توصیه می‌شود برای کسب اطلاعات دقیق‌تر در زمینه عیب یابی سیستم های تراکمی به این کتاب مراجعه کنید. هدف از این مقاله این بود که با انواع عیب هایی که در سیستم‌های برودتی به وجود می‌آیند آشنا شده و علایم و دلایل بروز آنها را بشناسیم. البته تشخیص دقیق عیب و تعمیر صحیح آن نیازمند دانش و تجربه است. امیدواریم از مقاله بهره کافی برده باشید.
مچکرم از شما
دوستان عزیز ،ممنون از شما .مختصر،مفید،کارآمد وازهمه مهمتر منشا اثر.
بهم کمک کنیم تادر تمامی سطوح چه اخلاقی،فنی،اقتصادی و…..باهممممم پیشرفت کنیم،
سپاس از گروه دی